Als voorloper op het gebied van klimaatbescherming en een van de drijvende krachten achter de mondiale milieuagenda heeft de Europese Unie (EU) zich de volgende klimaatdoelen gesteld:
- de uitstoot van broeikasgassen in de EU voor 2030 met 55% verminderen ten opzichte van de uitstoot in 1990;
- voor 2050 het eerste klimaatneutrale continent worden.
De eerste reeks wetgevingsvoorstellen is bedoeld om de noodzakelijke versnelling van de vermindering van de uitstoot van groeikasgassen voor 2030 te ondersteunen en het EU-beleid inzake klimaat, transport, landgebruik en belastingen in overeenstemming te brengen met die doelstelling en mijlpaal. De Europese Commissie heeft deze voorstellen in juli 2021 aangenomen als het zogenoemde Fit for 55-pakket.
Een onderdeel van het Fit for 55-pakket is de herziening van het huidige emissiehandelssysteem van de EU (EU ETS). Met deze wijzigingen wil de Europese Unie de huidige bepalingen aanscherpen (minder toewijzingen van gratis emissierechten en deze voor specifieke industrieën uitfaseren) en het toepassingsgebied van het emissiehandelssysteem (EU ETS)uitbreiden tot aanvullende sectoren, om zo de bijgestelde doelstelling te halen.
EU ETS
De invoering van het eerste mechanisme voor koolstofgrenscorrectie ter wereld (Carbon Border Adjustment Mechanism of CBAM) is een ander onderdeel van het Fit for 55-pakket. Doel van het CBAM, dat een aanvulling vormt op en een afspiegeling is van het EU ETS, is het tegengaan van het risico van koolstoflekkage dat ontstaat door de afschaffing van de gratis emissierechten. Het CBAM werkt door het opleggen van een heffing op het koolstofgehalte van bepaalde geïmporteerde goederen, die gelijk is aan de heffing op binnenlandse goederen die onder het EU ETS vallen. Als in het land van uitvoer op grond van een door de EU erkende koolstofbeprijzingsregeling al een koolstofprijs is betaald, voorziet het CBAM in correcties op deze heffing.
Toepassingsgebied van CBAM
Het CBAM is van toepassing op de import van goederen in het douanegebied van de EU die afkomstig zijn van zes emissie-intensieve sectoren waarvoor het risico van koolstoflekkage verhoudingsgewijs groter is: elektriciteit, ijzer en staal, cement, aluminium, waterstof en kunstmest. Uitzonderingen hierop zijn producten van oorsprong en producten ingevoerd uit landen die deelnemen aan of verbonden zijn met het EU ETS. Bepaalde precursoren en enkele downstreamproducten, zoals schroeven, bouten en soortgelijke artikelen van ijzer of staal, vallen eveneens binnen het toepassingsgebied van het CBAM.
Transitiefase
Het CBAM wordt gefaseerd ingevoerd, in hetzelfde tempo als dat waarin de vrije emissierechten worden uitgefaseerd. Gedurende een transitiefase, vanaf 1 oktober 2023, gelden voor importeurs die door deze maatregel worden geraakt alleen rapportageverplichtingen. Daarna, vanaf 1 januari 2026, is de maatregel volledig operationeel en worden de financiële verplichtingen van kracht. Op dat moment moeten ook de CBAM-certificaten worden overgelegd. Tegen 2034 is het CBAM volledig ingevoerd en worden er geen gratis emissierechten meer toegewezen.
Wat zijn de gevolgen voor jouw organisatie?
Veel in de EU gevestigde ondernemingen zullen de emissieprestaties van hun toeleveranciers gaan monitoren om aan de monitoring-, controle- en rapportagestandaarden te voldoen die nu van de meeste ondernemingen worden verwacht. Weinig ondernemingen zullen echter weten in welk land de emissies die bij de productie van hun goederen zijn vrijgekomen feitelijk hebben plaatsgevonden.
Ondernemingen die goederen gebruiken die onder het toepassingsgebied van het EU ETS vallen, zoals verwerkende ondernemingen, kunnen geconfronteerd worden met aanzienlijke aanvullende kosten die bestaande leveranciers aan hen doorberekenen als het CBAM wordt ingevoerd. Dit is het gevolg van de forse uitstoot die plaatsvindt in gebieden zonder een vergelijkbaar beleid voor vermindering van de CO2-uitstoot, en de emissies die in verband worden gebracht met het transport van de goederen naar de EU.
Ondernemingen moeten ervoor zorgen dat ze de geografische samenstelling van hun emissies begrijpen, zodat de toeleveringsketen waar nodig kan worden herzien.
De specialisten van Meijburg kunnen jou hierover adviseren en:
-
een weloverwogen afweging van kosten en CO2-prestaties maken;
-
ervoor zorgen dat het prijszettingsmodel bestand is tegen de voorgestelde veranderingen.
Naarmate er meer producten in het uitgebreide toepassingsgebied van het CBAM vallen, zullen meer ondernemingen zich moeten voorbereiden op de invoering ervan. Het is van essentieel belang voor ondernemingen en importeurs van CBAM-goederen in de EU om goed geïnformeerd te blijven over deze ontwikkelingen. Onze adviseurs kunnen jou bijstaan en nu al beginnen met het beoordelen van de globale gevolgen voor jouw bedrijfsactiviteiten. Daarbij kijken zij niet alleen naar douanegegevens, maar ook naar de gevolgen voor de sourcings- en toeleveringsketen. Een ander belangrijk aspect voor ondernemingen is om concurrerend te blijven – ondanks de administratieve kosten van deze belastingmaatregel.
