Wat kan een projectfonds als de Meijburg Art Commission betekenen voor de carrière van een fotograaf? Sinds 2015 nodigt KPMG Meijburg & Co, partner van Unseen Amsterdam, jaarlijks de exposerende fotografen uit om een voorstel in te dienen voor de Meijburg kunstcollectie. Tijdens de 2019 editie van Unseen werd Marleen Sleeuwits tot winnaar verkozen uit een shortlist van vijf genomineerden. Onlangs werd het kunstwerk voor de Meijburg Art Commission gepresenteerd op het hoofdkantoor in Amstelveen. In een interview met Sleeuwits leren we meer over haar praktijk en over hoe haar kunstwerk precies tot stand komt.
Voor het ontwikkelen van haar werk heeft Marleen het bestaande interieur van het kantoor als uitgangspunt genomen.
“Ik leg ruimtes bloot, fileer ze zelfs. Door er steeds een element uit te pakken dat ik onderzoek, doorgrond ik ze stukje bij beetje. Ook voor dit werk heb ik me laten leiden door het KPMG Meijburg & Co gebouw zelf en dan met name het interieur. Wat valt me op? Wat is hier uniek? Welke elementen kan ik benadrukken?”
Marleen Sleeuwits fotografeert voor haar multidisciplinaire praktijk bijzondere en onopvallende stedelijke ruimtes. Dit zijn vaak onpersoonlijke plekken met een vervreemdende, beklemmende kwaliteit: ruimtes waarin mensen, details, deuren en meubels ontbreken. Daardoor ogen haar grootschalige foto’s tegelijk vertrouwd en raadselachtig. Sleeuwits: “Het zijn Interieurs die je overal en nergens tegenkomt, de dode hoeken in kantoorgebouwen, wachtruimtes op vliegvelden of de lege gangen van hotels. Het zijn altijd ruimtes waarin de connectie met buiten ontbreekt.” Onlangs liet ze zich vrijwillig 24 uur opsluiten in de Haarlemse koepelgevangenis. Haar werk begeeft zich op de grens tussen twee- en driedimensionaliteit, zeker in haar meer recente installaties waarbij ze interventies doet in de ruimte: ze stript de ruimte of voegt juist lagen toe, experimenteert met schaal en creëert optische illusies. Ze speelt daarbij met de herkenbaarheid van de ruimte en transformeert haast van een fotograaf in een beeldhouwer, schilder of architect. Het werk van Sleeuwits is bovendien onderscheidend vanwege haar opvallende en kenmerkende gebruik van kleur. Haar kunstwerken werden eerder onder andere tentoongesteld in Tsjechië, Duitsland, Zuid-Korea en Italië (Venetië).
Sleeuwits: “Mijn werk ontwikkelt zich steeds meer in de richting van de beeldende kunst. Het is geweldig om steeds grenzen te verleggen en mezelf opnieuw uit te vinden. De laatste jaren gaat dat steeds vaker over hoe je je verhoudt tot de ruimte om je heen. Het draait voor mij allemaal om de vertaling van ruimte naar fotografie en van fotografie naar ruimte. De laatste jaren werk ik voornamelijk op locatie waarbij de bestaande ruimte leidend is voor het te maken werk.”
In het juryrapport was KPMG Meijburg & Co buitengewoon lovend over het werk van de kunstenaar “Het projectvoorstel van Sleeuwits viel echt op omdat het de unieke kans omarmde om een site-specific werk voor het Meijburg-kantoor te creëren. Vooral de originaliteit van Sleeuwits’ werk sprak de jury aan; haar praktijk verkent de grenzen van fotografie door gebruik te maken van de combinatie van tweedimensionale beelden en driedimensionale installaties. Hierdoor speelt ze met onze verwachtingen van de ruimte. Speelsheid, intuïtie en experiment zijn sleutelaspecten in de aanpak van Sleeuwits en we zijn ervan overtuigd dat deze ingrediënten zullen resulteren in een inspirerend kunstwerk.” Voor Sleeuwits voelde het lezen van het rapport als een feestje: “Ik vond het prettig dat het juryrapport vooral ingaat op de laatste stappen die ik als kunstenaar heb gemaakt. Heel fijn dat dit gezien en gewaardeerd wordt.”
Sleeuwits ontving een projectfonds om het idee te verwezenlijken. Sleeuwits: “Dat gaf me ook financieel enige rust, zeker toen de coronacrisis begon. Niet één of twee, maar zeker vijf exposities werden afgezegd en uitgesteld, beurzen gingen niet door en voor mij als kunstenaar betekende dit bijna geen inkomsten. Hierdoor voelde het in maart een beetje alsof ik de prijs twee keer had gewonnen. Wat kwam dit nu goed uit!”
Het maakproces dat daar op volgde werd gekenmerkt door veel onderzoek en experimenteren. Sleeuwits: “Met het uiteindelijke werk wilde ik de grenzen tussen twee- en driedimensionaliteit aftasten. Concreet betekende dit dat ik foto’s maakte in het gebouw en deze foto’s van de marmeren vloer vervolgens weer opnieuw in de ruimte heb geplaatst, om deze opnieuw te fotograferen. Uiteindelijk heb ik met foto’s van de vloer vele schetsen en modellen gemaakt. Deze dienden als basis voor het werk. Het patroon van de vloer herhaalt zich op dezelfde vloer maar ook op de muur, dat doet iets geks met je perceptie. Juist door het herkenbare te benadrukken ontstaat er vervreemding, een soort raar ‘Droste effect’. Voor de uiteindelijke uitvoering heb ik gekozen om het werk op perspex te printen. Door deze vervolgens op dezelfde vloer te plaatsen wordt een "overlay" gecreëerd waarbij de verschillende realiteiten in elkaar overvloeien. Er ontstaat een realiteit die tussen de daadwerkelijke ruimte in ligt en kunstwerk zelf.”
Er werd buitengewoon positief gereageerd op het resulterende kunstwerk. Jeroen Dijkman (partner KPMG Meijburg & Co): “Boeiend om te zien hoe Marleen Sleeuwits in staat is om je ogen mee te nemen in een door haar gecreëerde ruimte op beeld.” Meijburg hecht daarbij veel waarde aan de Meijburg Art Commission en de bijdrage die het levert aan de culturele sector. “In onze dagelijkse praktijk is het essentieel om mee te bewegen met de veranderende samenleving. Om zo telkens met een frisse blik naar nieuwe ontwikkelingen te kijken. De cultuursector is de basis van innovatie en verandering doordat kunstenaars bij uitstek in staat zijn om bestaande patronen te doorbreken en ons te inspireren.”, aldus bestuursvoorzitter Wilbert Kannekens.
Sleeuwits geeft nog een laatste tip aan toekomstige deelnemers:
“Blijf bij jezelf maar kijk ook of jij iets unieks te bieden voor deze specifieke prijs. Wees hierbij concreet en verval niet in kunstenaarsterminologie.”
Meer lezen over kunst? Klik hier om naar Gallery Viewer te gaan.
Marleen Sleeuwits, Overlay (2019).
