Een kunstcommissie kan een belangrijk anker vormen in de carrière van een kunstenaar. Al vijf jaar nodigt KPMG Meijburg & Co, partner van Unseen Amsterdam, de exposerende fotografen uit om een voorstel in te dienen voor de Meijburg Art Commission. Het werk dat daar uit voortkomt wordt vervolgens opgenomen in de bedrijfscollectie. Tijdens Unseen 2018 werd de Japanse kunstenaar Hideyuki Ishibashi tot winnaar uitgeroepen. In een interview met Ishibashi leren we meer over hoe hij te werk is gegaan voor deze opdracht en wat de commissie voor hem betekend heeft.
Ishibashi heeft zich voor de commissie laten inspireren door de architectuur van het hoofdkantoor van Meijburg in Amstelveen, en dan specifiek door de reflectie en het breken van het licht door de grote glazen wanden van het gebouw.
“Ik was geïntrigeerd door het aantal ramen en de veelheid aan reflecties die ze produceerden. Uiteindelijk zal dit kunstwerk de reflecties in het gebouw weerkaatsen, een reflectie van beelden van iedere dag, van iedere bezoeker en iedere medewerker - waardoor ze onderdeel worden van de reflectie in dit kunstwerk.” Het werk bevat zowel matte als reflecterende elementen, waardoor het kunstwerk er op ieder tijdstip - met iedere lichtinval - net iets anders uitziet. Meijburg sluit zich daar bij aan: “Door op deze unieke wijze gebruik te maken van de wisselende lichtinval, blijft dit kunstwerk je verrassen.”
Hideyuki Ishibashi studeerde fotografie in Tokyo en in Tourcoing, een Noord-Franse industriestad. Sinds 2011 woont hij in Lille. Hij houdt zich in zijn praktijk bezig met de betekenis en context die wij aan beelden geven, in een tijd waarin we overspoeld worden door een gigantische hoeveelheid beelden. Daardoor is onze concentratiespanne ook nog eens collectief verkort. De kunstenaar vraagt zich af of de manier waarop we kijken naar die beelden geconditioneerd is door reclame, straatbeelden en musea. Voor eerdere projecten maakte Ishibashi onder meer gebruik van foto’s die hij op antiekmarkten vond, van anonieme beelden die hij online tegenkwam en Google Street View foto’s. Deze plaatst hij in een nieuwe context, om ons te dwingen om opnieuw maar vooral om beter te kijken. Hij is ook geïntrigeerd door het feit dat camera’s tegenwoordig zo goed zijn dat ze de werkelijkheid haast helderder en scherper neerzetten dan de werkelijkheid die onze eigen ogen kunnen waarnemen. Daardoor zijn we volgens Ishibashi meer gaan vertrouwen op fotografisch beeld dan op de directe waarneming van onze eigen ogen. Ishibashi: “Mijn werk gaat altijd over de relatie tussen het fotografische beeld en de representatie ervan.” Belangrijke fotografen als Susan Sontag hebben zich ook beziggehouden met de ingewikkelde relatie tussen fotografie en ‘de waarheid’ of de werkelijkheid. Voor Ishibashi vormde het startpunt voor een onderzoek naar de elementen in oudere foto’s (en onze waarneming) die het beeld onduidelijker maken: bijvoorbeeld overstraling, gradaties en bewogen elementen. Door die ‘ruis’ te verzamelen in een beeld vangt hij een moment dat aan ons voorbijgegaan is.
Voor de Meijburg Art Commission deed hij veel onderzoek, bijvoorbeeld naar de perfecte hoeveelheid gelatine om tot een uitgekiend resultaat te komen. Ishibashi: “Om het verloop van de lichtval en de weerkaatsing hiervan op het kantoorgebouw van Meijburg te kunnen vangen, heb ik ervoor gekozen om de bewegingen van de zon en de weerkaatsing van het licht vanuit verschillende invalshoeken vast te leggen, binnen en buiten het gebouw. Voor deze observaties heb ik een collagetechniek gebruikt om zo de dagelijkse lichtbewegingen in het kantoor te reproduceren. De afbeeldingen heb ik afgedrukt op 49 glasplaten middels een proces van cyanotypie [een fotografisch proces waarbij er na ontwikkeling een cyaan-blauwe afdruk ontstaat, red.] en een Orotone [gouden toon] proces. De afbeeldingen zijn opgebouwd uit een gelatinekant en een glasplaatzijde en hebben daardoor verschillende reflecterende eigenschappen en scherpte, afhankelijk van de hoek van waaruit ze worden bekeken. Het beeld is er, maar het verandert voortdurend.”
De commissie is ook van belang geweest voor de carrière van Ishibashi. “Mijn deelname aan de Meijburg Art Commission vormde voor mij een lange en spannende reis. Ik voelde me behoorlijk vereerd dat ik de kans kreeg om mijn allereerste opdracht en mijn eerste openbare project te maken voor de kunstcollectie van Meijburg & Co. Het stelde me in staat om tijdens en na de productie in contact te komen met een breder publiek. Dit project heeft me er ook toe aangezet mijn capaciteiten te vergroten. Bijvoorbeeld al het onderzoek, zowel voor en na het bezoek aan het kantoor, het verzinnen van oplossingen voor onverwachte technische productieproblemen, het ingewikkelde inlijstproces en alle hulp die ik daarbij van andere mensen kreeg. Ik heb veel professionals ontmoet uit verschillende vakgebieden en het gaf me bovendien de kans om een nieuw commissieproject op te zetten in Noord-Frankrijk. Daarnaast heeft het onderzoek en het veldwerk voor dit project me verschillende nieuwe ideeën opgeleverd voor de lopende projecten waaraan ik op dit moment werk.”
Meijburg is trots op de bijdrage die de Meijburg Art Commission kan leveren aan de culturele sector. Marc Temme, (Partner, KPMG Meijburg & Co): “Ik hecht veel waarde aan het stimuleren van jonge kunstenaars, komend vanuit elke windhoek. Vanuit Meijburg hebben we hiertoe graag een podium willen bieden, en ik ben er trots op dat de Meijburg Art Commission daartoe de ruimte biedt.” Ook het specifieke werk van Ishibashi wordt bewonderd op kantoor. Esther Witbraad (Senior Service Manager Facilities, KPMG Meijburg & Co) laat zich “graag inspireren door de weerkaatsing van licht en beelden in het werk van Hideyuki”.
De kunstenaar heeft nog één advies voor zijn opvolgers:
“Ik raad toekomstige deelnemers aan om het kantoor te bezoeken en de tentoonstellingsruimte te bekijken. De manier waarop het zonlicht zich door het gebouw beweegt is interessant en brengt je misschien wel op ideeën.”
Meer lezen over kunst en Unseen Amsterdam? Klik hier om naar hun website te gaan.
Résonance- Hideyuki Ishibashi 2019
