Voorjaarsbrief en woningcorporaties

In de Voorjaarsbrief TK Fiscale moties en toezeggingen 2021 kom ik toch weer een bijzondere passage tegen waarvan ik hoop dat de Tweede Kamer die aangrijpt om de fiscaliteit rondom woningcorporaties weer eens scherp tegen het licht te houden.

'Eigen en vreemd vermogen fiscaal meer gelijk behandelen'

In de paragraaf over de ATAD en woningcorporaties zegt de staatssecretaris dat een uitzondering op de ATAD-regels voor woningcorporaties “(...) afbreuk zou doen aan het doel om eigen vermogen en vreemd vermogen fiscaal meer gelijk te behandelen”. In dat ene regeltje zitten zoveel zaken die voor woningcorporaties niet kloppen.

Voor de goede orde heb ik toch even een lijstje gemaakt van de onjuistheden:

• Eigen en vreemd vermogen worden fiscaal niet gelijk behandeld, maar er is (of in elk geval, was) wel evenwicht: vergoedingen op vreemd vermogen (rente dus) zijn aftrekbaar bij de betaler en belast bij de ontvanger, vergoedingen op eigen vermogen zijn niet aftrekbaar en niet belast. Dat gaat in grensoverschrijdende situaties weleens fout en daar wordt fiscaal op gepland, maar woningcorporaties werken niet over de grens, dus vanuit die optiek is er geen reden om de renteaftrek bij woningcorporaties te beperken.
• Als eigen vermogen en vreemd vermogen meer gelijk zouden moeten worden behandeld, dan zou bij het invoeren van een renteaftrekbeperking ook de ontvanger niet belast moeten zijn over de rente. Dat gebeurt nu niet en dus wordt er bewust dubbele heffing gecreëerd.
• Het gelijk behandelen van eigen vermogen en vreemd vermogen zou moeten leiden tot minder 'vreemdvermogenfinanciering' (en dus minder renteaftrek). Woningcorporaties kunnen echter geen eigen vermogen aantrekken, ze kunnen geen aandelen uitgeven en zijn dus voor de financiering van hun activiteiten volledig afhankelijk van vreemd vermogen. Dat is ook een keuze van de wetgever.
• Bijkomend effect is dat door de renteaftrek bij woningcorporaties te beperken, deze ook minder in staat zijn te investeren in zowel verduurzaming als nieuwbouw voor de doelgroep. Het is op zijn minst bijzonder dat enerzijds de verduurzaming en woningnood politiek in de spotlights staan, terwijl anderzijds juist die organisaties die hier een belangrijke rol in spelen, fiscaal ernstig worden geschaad.

Waarom rente beperken voor woningcorporaties?

Als vaststaat dat de rente die woningcorporaties betalen belast wordt bij de uitlener en als vaststaat dat ze alleen vreemd vermogen aantrekken voor hun huisvestingstaak omdat ze geen eigen vermogen kunnen aantrekken, waarom zou dan een deel van de rente in aftrek beperkt moeten worden?

Fiscale verlichting voor woningcorporaties

Woningcorporaties kunnen de facto niet of nauwelijks meer afschrijven over hun woningbezit (want maar tot 100% van de WOZ-waarde), mogen in de ogen van de Belastingdienst hun onderhoud niet voorzien (door oprekken van het piekvereiste) en kunnen door de invoering van de ATAD-renteaftrekbeperkingen ook een groot deel van hun rente niet meer aftrekken. Ze zitten dus in de hoek waar de fiscale klappen vallen...

Het zou de regering (of de formaties onderhandelaars) sieren eens serieus te kijken naar de mogelijkheden om woningcorporaties fiscale verlichting te geven. Denk aan het invoeren van een vermogensaftrek, zoals voorgesteld door mijn collega Arjan Nieborg in zijn blog van 6 mei 2021 (Verlichting fiscale lastendruk door invoering vermogensaftrek). Een andere gedachte zou kunnen zijn om de afschrijvingsbeperking te versoepelen voor woningen in de sociale huursector.