Voorbereiden op Brexit: scenario’s + advies voor ondernemers

De Brexit is een zee van onzekerheden, maar één ding staat vast: op 29 maart 2019 treedt het Verenigd Koninkrijk (VK) uit de Europese Unie. Handel drijven met Engelse klanten en leveranciers wordt dus moeilijker. Er zijn vier Brexitscenario’s en Brexit-expert Leon Kanters legt uit hoe Nederlandse bedrijven zich daarop kunnen voorbereiden.

Hoe Nederlandse bedrijven zich moeten voorbereiden op 4 verschillende soorten Brexit 

Om meteen één prangende vraag ten ruste te leggen: de Brexit is zo goed als onherroepelijk. Het staat in de wet: met het activeren van het zogenaamde Artikel 50 van het Verdrag van Lissabon heeft Theresa May de wettelijke timer gestart die daarvoor zorgt. Dus tenzij het proces voortijdig afgebroken wordt, liggen de Britten er na 29 maart uit. Om dat ordelijk te laten verlopen, zijn de onderhandelaars een scheidingsovereenkomst van 585 pagina’s overeengekomen. Als deze wordt goedgekeurd door het Britse én het Europees parlement, vormt deze overeenkomst het toekomstige pad voor u als ondernemer.

De komende twee jaar verandert er voor bedrijven niets

De scheidingsovereenkomst van 585 pagina’s die de EU en het VK vorige week zijn overeengekomen, beschrijft hoe we uit elkaar gaan. De Britten betalen wat eerder overeengekomen financiële verplichtingen af, er is geregeld hoe om te gaan met de rechten van Europeanen die nu in het VK wonen en vice versa. En er staat in hoe de grens tussen de Ierse Republiek en de Britse provincie Noord-Ierland wordt geregeld. Verder staat er in dat er in de twee jaar na 29 maart sprake is van een verlengbare transitieperiode, waarin alles bij het oude blijft. De transitieperiode biedt de ruimte om een handelsakkoord tussen de twee partijen te regelen. Ten slotte is er een ‘backstop’ geregeld voor het geval er geen handelsakkoord bereikt kan worden voor het eind van de transitieperiode (31 december 2020).

Met welke scenario’s moet uw onderneming rekening houden?

Scenario 1: lang verlengde transitieperiode

De BV Nederland is het meest gebaat bij het VK als lid van de Europese Unie, of in ieder geval in een situatie waarbij iedereen doet alsof dat zo is. Handel blijft frictieloos, vrachtwagens kunnen zonder aangiftes, keuringen, heffingen en controles doorrijden bij aankomst in de haven. Voor uw onderneming is het dus het minst ongunstig als de transitieperiode (lang) verlengd wordt en dat dit de nieuwe status quo wordt. De kans daarop bestaat, maar is zeker niet vanzelfsprekend. Voor de Britten betekent dit dat ze moeten blijven betalen aan de EU, geen inspraak hebben bij de besluitvorming en geen eigen handelsakkoorden mogen sluiten met andere landen. Ook het onderhandelingsteam van de EU heeft al kenbaar gemaakt dat het hier niet om staat te springen.

Scenario 2: backstop

Een alternatief scenario is dat er geen vrijhandelsakkoord wordt bereikt, dat de transitieperiode afloopt en dat de verhouding tussen het VK en de EU terugvalt op de in de scheidingsovereenkomst afgesproken backstop. Daarin blijft Noord-Ierland onderdeel van de Europese interne markt en de rest van het VK wordt via een douane-unie aan Noord-Ierland en de EU gekoppeld. Zo kan de harde grens op het eiland Ierland tussen Ierland en Noord-Ierland voorkomen worden. In dit scenario staat handel met het VK voor wat betreft producten gelijk aan de handel met een ‘derde’ buitenland. Alleen worden er geen importheffingen geheven in een douane-unie. Een dergelijke situatie bestaat nu tussen de EU en Turkije. Aan de grens vinden namelijk wel gewoon import- en exportformaliteiten plaats, veiligheidscontroles en zijn controles op het gebied van dieren en voeding noodzakelijk. U moet dus extra rekening houden met vertragingen aan de grens en dat kan flink dwarszitten als u onderdeel bent van een just-in-time toeleverketen. Ga maar eens na hoe dit nu verloopt bij de Bulgaars Turkse grenspost Kapikule.
Bovendien is in de backstop nauwelijks iets geregeld over het leveren van diensten. Als u een beveiligingsdienst aanbiedt waardoor uw Britse klanten een lagere premie betalen voor hun inboedelverzekering, zal deze door deze Britse verzekeraar niet zonder meer worden erkend. Verzekeringsnemers zullen dus uitwijken naar andere (Britse) aanbieders.

Scenario 3: handelsakkoord tussen EU en VK

De laatste overzienbare optie is dat er na de reguliere transitieperiode een vrijhandelsakkoord wordt gesloten tussen het VK en de EU. Hoe dat eruit gaat zien is niet te zeggen, omdat de onderhandelingen daarvan nog moeten starten. In het algemeen is echter te stellen dat vrijhandelsakkoorden een minder geïntegreerde samenwerking zijn dan lidmaatschap van een douane-unie. Zo kunnen spelers elkaar importheffingen opleggen wanneer de goederen niet voldoen aan de overeengekomen oorsprongsregels en kunnen de zelfstandig gesloten vrijhandelsakkoorden met andere landen extra complicerend uitpakken wanneer er geen diagonale cumulatie tot stand komt (het erkennen van elkaars oorsprong). De kosten zijn dus potentieel hoger dan in het geval van een douane-unie. Daar staat tegenover dat toegang tot diensten wellicht geregeld wordt.

Scenario 4: scheidingsovereenkomst komt überhaupt niet door 2 parlementen

Bovenstaande valt of staat bij het goedkeuren van de scheidingsovereenkomst door het Europese en het Britse parlement. Het wordt de komende tijd erg spannend en het kan zomaar helemaal mis gaan.  May lijkt geen meerderheid voor de scheidingsovereenkomst te hebben in het parlement en de leiders van de EU hebben als schot voor de boeg aangegeven niet opnieuw te willen onderhandelen. Een harde Brexit zonder scheidingsovereenkomst is niet uit te sluiten. Dit is het slechtst denkbare scenario en heeft grote economische consequenties. Denk aan voedsel- en medicijntekorten in het VK, vliegtuigen die niet mogen vliegen, omdat de Britse luchthavens en piloten niet erkend worden als onderdeel van luchtvaartverdragen en enorme files bij de grote grensovergangen in de EU en het VK.

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Hoe kunt u zich als ondernemer voorbereiden op de Brexit? Ongeacht van het type Brexit dat er volgt, is het verstandig om de volgende stappen te ondernemen: 

1. Heeft u geen ervaring met douane-afhandeling? Zoek dan direct een partner die dat voor u kan regelen.
2. Bent u leverancier? Maak dan afspraken over elkaars verantwoordelijkheden bij im- en export Gaat u uitvoeren? Verzorgt uw klant de invoer? De Inco-terms gaan een veel prominentere rol spelen.
3. Bent u klant? Dan geldt hetzelfde: maak afspraken over hoe u de goederen ontvangt en welke taken u in dit proces op zich wilt nemen.
4. Bekijk hoe financieel afhankelijk u bent van Britse klanten. Probeer uw klantenportefeuille te diversifiëren als Britse klanten een riskant groot deel van uw portefeuille vormen.
5. Bekijk of u strategisch voorraden van grondstoffen uit het VK moet aanleggen om tijdig te kunnen leveren.
6. Voeg ontbindende voorwaarden toe aan uw leveringsvoorwaarden. Definieer problemen die mogelijk voortvloeien uit Brexit als een ontbindende voorwaarde en check uw leveringscondities bij langere contracten.
7. Bekijk in welke valuta u factureert. Het is te verwachten dat de pond in waarde daalt op het moment van Brexit. Factureer dus bij voorkeur in euro’s, dek het risico op grote koersdalingen af bij uw bank of spreek van tevoren een wisselkoers af.
8. Onderzoek welke mogelijkheden u heeft om bij een harde Brexit met “duty engineering” importheffingen te mitigeren. Over het algemeen hebben eindproducten hogere tarieven dan componenten. Het kan dus voordelig zijn om de eindassemblage in de EU of het VK te doen en daarmee rechten te besparen.