Van welk land bent u fiscaal inwoner?

Het antwoord op deze vraag is doorslaggevend voor de manier waarop uw inkomen en vermogen wordt belast. Vele omstandigheden spelen hierbij een rol. Recent heeft de Belastingdienst haar beleid wat betreft de vaststelling van de fiscale woonplaats openbaar moeten maken. Marlies Baijer, senior tax manager bij KPMG Meijburg & Co, bespreekt in deze blog hoe het fiscale woonplaatsbegrip wordt ingevuld door de Belastingdienst. 

In de praktijk blijkt dat het bepalen van de fiscale woonplaats niet altijd eenduidig is. De gevolgen voor de heffing van inkomstenbelasting en successierechten zijn echter groot. Het is daarom van belang om te weten hoe de Belastingdienst dit begrip benadert en met welke omstandigheden u rekening dient te houden. In het fiscale recht ontbreekt een definitie van het woonplaatsbegrip. Waar iemand woont, wordt beoordeeld aan de hand van “de omstandigheden”. Welke omstandigheden een rol spelen, is in de loop van de jaren nader uitgelegd in de jurisprudentie. Doorslaggevend is de plaats waarmee de belastingplichtige een “duurzame band van persoonlijke aard” heeft.

Woonplaatsonderzoek

De bewijslast om de relevante feiten en omstandigheden naar voren te brengen en de woonplaats in Nederland aannemelijk te maken, ligt bij de belastinginspecteur. Om te bepalen of de fiscale woonplaats al dan niet in Nederland is gelegen, kan een woonplaatsonderzoek worden uitgevoerd. Op 17 december 2018 is onder de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) meer inzicht gegeven in de besluitvorming van de Belastingdienst over de vaststelling van de fiscale woonplaats, en hoe de inspecteur invulling geeft aan het woonplaatsbegrip.

Hoewel geen enkel feit op zichzelf doorslaggevend is om de duurzame band aan te merken, kent de Belastingdienst aan de beschikking van een “duurzame woongelegenheid” veel waarde toe. Dit kan bijvoorbeeld een koophuis zijn, maar onder omstandigheden zelfs ook een hotelkamer. Een tweede belangrijke aanwijzing is of de partner en/of kinderen in Nederland wonen. Verder is van belang waaraan tijd wordt besteed en de plaatsen waar men feitelijk verblijft. Louter het aantal dagen van verblijf in Nederland gedurende het jaar zal nooit doorslaggevend zijn. 

In lijn met de jurisprudentie, is het standpunt van de Belastingdienst dat het middelpunt van iemands maatschappelijke leven niet in Nederland hoeft te liggen. Alleen een duurzame band met Nederland is al voldoende. De duurzame band met Nederland hoeft niet sterker te zijn dan de band met een ander land. Uit de gepubliceerde stukken blijkt dat de Belastingdienst buitenlandse feiten en omstandigheden in het onderzoek niet meeneemt. Verder zien we dat de inspecteur ook naar de (fiscale) motieven kijkt, hoewel dit naar onze mening niet relevant zou moeten zijn.

Dubbele woonplaats

Komt de inspecteur tot de conclusie dat u in Nederland woonachtig bent, dan bent u in principe belastingplichtig voor uw gehele wereldinkomen. Indien een ander land ook stelt dat uw fiscale woonplaats aldaar is gelegen, is er sprake van een dubbele fiscale woonplaats. In veel gevallen wordt een dubbele belastingplicht voorkomen door middel van belastingverdragen. De bewijslast ligt in dat geval bij uzelf. Indien er geen beroep kan worden gedaan op een belastingverdrag, dan kan het gevolg zijn dat er dubbele belasting wordt geheven.

De fiscus is dus kritisch en naar onze mening soms zelfs te kritisch. Het is daarom van belang dat men zich goed laat adviseren. Wilt u meer weten over uw fiscale woonplaats en/of bespreken welke feiten en omstandigheden in uw geval van belang zijn? Neem dan gerust contact met ons op.