Tax Controversy – Toegenomen complexiteit binnen fiscaliteit deel 2

Als belastingwetgeving niet meer overeenkomt met wat er om ons heen gebeurt, hoe verdedigen bedrijven dan hun fiscale positie?

Fiscaliteit wordt alsmaar complexer en de bedrijfsmodellen en producten ontwikkelen zich steeds sneller waardoor de toepassing van de ‘oude’ fiscale regels op de nieuwe economie steeds vaker tot discussies leidt. Bedrijfsmodellen veranderen en bedrijven opereren steeds vaker en sneller internationaal. Internet en in een breder kader de digitale economie, zorgen ervoor dat afnemers beter en sneller bereikt kunnen worden. Omdat partijen ook sneller de grens over gaan kunnen deze discussies niet meer met één overheid worden besproken en opgelost, maar dient een belastingplichtige aan te kloppen bij veel verschillende autoriteiten met elk een eigen mening.
 

In deze tweede blog schetst Maarten Prevoo, Senior Tax Manager bij KPMG Meijburg & Co, wederom een praktijkvoorbeeld van de toegenomen complexiteit binnen het fiscale landschap wat kan leiden tot discussies.

Platforms in de veranderende economie

De nieuwe economie brengt ons platforms, laten we hierbij net zoals in mijn eerste blog verdergaan met het boek als voorbeeld. Een schrijver kan tegenwoordig zelf (zonder tussenkomst van uitgever, drukker of boekhandel) zijn eigen boek rechtstreeks aan lezers via een platform verkopen. Hiermee worden niet alleen traditionele schakels in een keten overgeslagen, maar dit platform biedt vaak ook direct een wereldwijde klantenbasis. De schrijver moet hierbij dus niet alleen bepalen welk btw-tarief hij mag toepassen, maar ook nog voor welk land hij zichzelf die vraag moet stellen. Bij verkopen aan een buiten Nederland gevestigde lezer dient hij namelijk wellicht in dat land btw af te dragen.

In een traditionele keten zou het platform (bijvoorbeeld als boekhandel) het boek inkopen en doorverkopen aan de lezer, transacties die goed passen in het bestaande wet en regelgeving. Wanneer niet wordt ingekocht of doorverkocht, wat is dan nu de exacte rol van het platform? Doorgaans brengt een platform marktpartijen bij elkaar. Als het hiervoor een vergoeding berekent, dan komt de vraag op of het platform deze vergoeding aan een consumerende particulier in rekening brengt, of aan een andere btw-ondernemer. De btw-status van de afnemer (wel of geen btw-ondernemer) heeft namelijk impact op het land waarin btw verschuldigd zou worden. Omdat het bovendien steeds gemakkelijker wordt boeken aan de man te brengen (als we van het voorbeeld af stappen; ondernemen is steeds vaker maar een klik verwijderd) is ook het duidelijke onderscheid tussen btw-ondernemers en consumerende particulieren steeds kleiner en minder duidelijk vast te stellen.

(On) gewenste (on) zekerheid

Hier ontstaat dan ook niet alleen meer een discussie over het tarief en wie, wanneer welk btw-bedrag moet betalen. Deze discussie gaat over de vraag of land A of B de belastinginkomsten krijgt. Het gevolg is dat belastingautoriteiten steeds vaker volharden in hun standpunt, waardoor belastingplichtigen steeds vaker worden geconfronteerd met situaties waarin ze hun ingenomen standpunt moeten verdedigen om te voorkomen dat zij tegen dubbele belastingheffing aanlopen.

Zoals gezegd past onze wetgeving heel goed bij de traditionele bedrijfsmodellen van producent, detailhandel en consument. Doordat die begrippen steeds vaker door elkaar lopen en bedrijfsmodellen in algemene zin zijn veranderd biedt de wetgeving tegenwoordig helaas niet altijd meer de gewenste zekerheid op grond waarvan een ingenomen standpunt verdedigd kan worden. Hoe kunnen bedrijven dan wel zorgen dat zij aan een stabiele toekomst kunnen bouwen, of is een gang naar de rechter soms de enige optie?

En welke middelen zijn er dan wel om mijn positie te verdedigen? Hiervoor haal ik graag Softlaw aan als aanvulling op de wettelijke basis. Procederen is duur, duurt lang en zorgt voor onzekerheid. Geen sleutelwoorden voor succes als je beursgenoteerd bent, naar de beurs wilt of anderszins stabiel een bedrijf wilt laten groeien. Wachten op een discussie en dan met gekruiste degens de rechtbank ingaan is dus niet altijd de beste optie. Gelukkig hebben we naast wetgeving tegenwoordig ook aanvullende bronnen waaruit we kunnen putten om vooraf te beoordelen welk fiscaal standpunt juist is of hoe een standpunt het best verdedigd kan worden.

Gezamenlijke denkkracht

Europese wetgeving verandert weliswaar langzaam, maar het huidige publieke klimaat brengt ons ook transparant inzicht in allerlei overleggen op hoog en relevant niveau. Deze ‘softlaw’ biedt waardevolle inzichten voor de toepassing van oude wetgeving op de nieuwe economie. Zo worden er verslagen gepubliceerd van vergaderingen door en bij de Europese commissie. Deze verslagen bieden inzicht in de denkrichtingen van Europese wetgevers over onderwerpen die nog niet in wetgeving zijn verankerd. Ook publiceert de Europese Commissie al in een vroeg stadium zogenoemde ‘working papers’ die uitleg geven over de wijze waarop EU-landen tegen nieuwe economische ontwikkelingen aankijken.

Al deze nieuwe documenten bieden veel inzicht in de fiscale benadering van de nieuwe economie. Helaas hebben de documenten geen rechtskracht en kun je er dus niet simpelweg een beroep op doen. Ze bieden wel waardevolle inzichten in bijvoorbeeld de wijze waarop je kunt beoordelen of een afnemer een btw-ondernemer of consumerende particulier is. Ook laten ze zien hoe verschillende landen tegen nieuwe bedrijfsmodellen aankijken en hoe nieuwe producten door verschillende landen worden ontvangen. De documenten laten een gezamenlijk standpunt zien van verschillende landen. Het is mijn stellige overtuiging dat de gezamenlijk denkkracht die werkt aan deze stukken zeer goed helpt in het bouwen van een stabiel bedrijfsmodel.

Er verandert veel om ons heen, bedrijven veranderen, het fiscale klimaat verhardt en we moeten allemaal werken met veelal verouderde wetgeving. We moeten net als de start-ups en scale-ups creatiever omgaan met onze bronnen en niet alleen stilstaan bij de wetten die we hebben. Met betere inzichten van gedeelte standpunten van gezamenlijke EU-landen kunnen we toch wel beslagen ten ijs komen en goed voorbereid zijn op het verdedigen van ingenomen standpunten.

Want ja, als we echt geconfronteerd worden met verharde belastingautoriteiten, als we dubbele belastingheffing moeten bestrijden, dan willen wij wel zeker weten dat een positie zo goed mogelijk is doordacht. Als de juiste onderbouwing voor een standpunt aanwezig is, en we gebruik gemaakt hebben van alle collectieve denkkracht beschikbaar om een eventuele procedure succesvol te kunnen afronden.

What’s next?

U zult begrijpen dat het platform slechts een topje van de ijsberg is. De wereld verandert momenteel zo snel dat er inmiddels alweer nieuwe ideeën en producten op de markt worden gebracht. We zien trends waarbij mensen geen producten meer kopen, maar een abonnement afsluiten. En wat als het platform geen vergoeding berekent, maar op een andere manier winst gaat maken? Zo schuiven we steeds verder weg van de bedrijfsmodellen die de wetgevers voor ogen hadden bij het schrijven van onze belastingwetten. Niet alleen de btw-wetgeving worstelt hiermee, maar ook bij de winstbelasting zien we deze trend. Heffingen als de Digital Services Tax (DST) is hier een goed voorbeeld van. Het gerucht gaat dat deze DST tijdens de komende OECD bijeenkomst eind november wordt besproken. Laten we hopen op een gezamenlijk OECD-aanpak, want gezien de open grenzen is iedereen gebaat bij duidelijke regels die uniform in landen worden toegepast. Het DST lappendeken dat zich dreigt te ontvouwen zorgt alleen voor onduidelijkheid en enorme kosten zowel aan de kant van bedrijven (hoe houd ik al die verschillende regels in het oog) als aan de kant van overheden (hoe kan ik als klein land in een globale wereld de heffing controleren en innen). Maar dit onderwerp leent zich ervoor om in een aparte blog te behandelen.

Heeft u vragen of wilt u advies over internationale belastinggeschillen? Neem dan contact op met Maarten Prevoo of een van onze andere Tax Controversy specialisten. Of kom naar ons Tax Controversy seminar op 15 november. Meer informatie en aanmelden doet u hier.