Tax Controversy – Toegenomen complexiteit binnen fiscaliteit

Als belastingwetgeving niet meer overeenkomt met wat er om ons heen gebeurt, hoe verdedigen bedrijven dan hun fiscale positie?

Fiscaliteit wordt alsmaar complexer en de bedrijfsmodellen en producten ontwikkelen zich steeds sneller waardoor de toepassing van de ‘oude’ fiscale regels op de nieuwe economie steeds vaker tot discussies leidt. Bedrijfsmodellen veranderen en bedrijven opereren steeds vaker en sneller internationaal. Internet en in een breder kader de digitale economie, zorgen ervoor dat afnemers beter en sneller bereikt kunnen worden. Omdat partijen ook sneller de grens over gaan kunnen deze discussies niet meer met één overheid worden besproken en opgelost, maar dient een belastingplichtige aan te kloppen bij veel verschillende autoriteiten met elk een eigen mening.

In deze blog schetst Maarten Prevoo, Senior Tax Manager bij KPMG Meijburg & Co, een praktijkvoorbeeld van de toegenomen complexiteit binnen het fiscale landschap wat kan leiden tot discussies.

Een greep uit onze dagelijkse btw-praktijk

De afzetmarkt van bedrijven is niet meer beperkt tot eigen stad of eigen land, maar ook ver daar buiten drijven we handel. Waar handel is, komt ook mijn eigen specialisatie btw bijna altijd om de hoek kijken.

Btw is in de basis eenvoudig; elke verkoop in de transactieketen is belast met btw. Een verkoper berekent btw aan zijn afnemer. De verkoper draagt de btw die hij van zijn afnemers betaald krijgt af aan de Belastingdienst. Elke afnemer (behalve de particuliere eindverbruiker) kan de btw die hij aan de verkoper heeft betaald vervolgens via de Belastingdienst terugvragen. Op deze manier is het de bedoeling dat btw alleen een kostenpost is in de laatste schakel waarbij daadwerkelijk ‘verbruik’ plaatsvindt. Dat is de basis, maar dan hebben we nog uitzonderingen zoals aftrekbeperkingen, verlaagde btw-tarieven, vrijstellingen, 0% tarieven, verleggingsregelingen, etc.
En alsnog hebben we het dan nog steeds alleen over zuiver nationale situaties.

Binnen Europa zijn btw-regels als uitgangspunt hetzelfde, aangezien de nationale regels allemaal gebaseerd zijn op een Europese btw-richtlijn. Sinds het begin van dit geharmoniseerde btw-systeem, zijn er echter al verschillen tussen EU-landen. Niet alleen hebben lidstaten soms afwijkende regels, maar gelijkluidende regels en rechtspraak worden bovendien vaak anders geïnterpreteerd wat kan leiden tot hevige discussies

Btw in de veranderende economie

Dan terug naar die veranderende economie. Bedrijfsmodellen en producten veranderen snel en veel sneller dan onze wetgeving. Onze btw-wet bestaat (in de basis) al ruim 50 jaar. En het is die oude wet die we gebruiken om tot een redelijk heffing te komen bij bedrijfsmodellen die we 50 jaar geleden echt niet hadden (kunnen) voorzien. Als slagroom op de taart is onze Nederlandse btw-wet gebaseerd op Europese regels, waardoor verandering in wetgeving in de regel nog langer duurt (alle lidstaten moeten het over een wijziging eens worden).

We zien daarom ook steeds vaker dat de manier waarop bedrijven tegenwoordig belast worden niet meer met ons wereldbeeld overeenkomt. Laten we dit verder onderzoeken aan de hand van een voorbeeld;

Hardcopy boeken en e-books worden op het moment van schrijven belast tegen verschillende btw-tarieven. Prinsjesdag bracht ons gelukkig de langverwachte wetgeving waarin ook Nederland e-books gelijk gaat behandelen met ‘traditionele’ boeken, namelijk belast tegen het verlaagde btw-tarief van 9%, in plaats van het standaard tarief van 21%. Maar lange tijd bestond er dus een verschil in btw-behandeling voor producten die consumenten al ruime tijd voor elkaar inwisselden. Dit verschil was een gebrek in wetgeving, en gelijke behandeling werd pas vanaf begin 2019 toegestaan.

We schuiven zo dus steeds verder weg van de bedrijfsmodellen die de wetgevers voor ogen hadden bij het schrijven van onze belastingwetten. Niet alleen de btw-wetgeving worstelt hiermee, maar ook bij de winstbelasting zien we deze trend. Heffingen als de Digital Services Tax (DST) is hier een goed voorbeeld van. Het gerucht gaat dat deze DST tijdens de komende OECD bijeenkomst eind november wordt besproken. Laten we hopen op een gezamenlijk OECD-aanpak, want gezien de open grenzen is iedereen gebaat bij duidelijke regels die uniform in landen worden toegepast. Het DST lappendeken dat zich dreigt te ontvouwen zorgt alleen voor onduidelijkheid en enorme kosten zowel aan de kant van bedrijven (hoe houd ik al die verschillende regels in het oog) als aan de kant van overheden (hoe kan ik als klein land in een globale wereld de heffing controleren en innen).

In een tweede blog van mijn hand zal ik u volgende week verder meenemen in de platforms die ontstaan binnen de veranderende economie. Tevens zal ik dan verder ingaan op de mogelijkheden die ik voor bedrijven zie om binnen deze toegenomen complexiteit toch een stabiele toekomst te bouwen.

Heeft u vragen of wilt u advies over internationale belastinggeschillen? Neem dan contact op met Maarten Prevoo of een van onze andere Tax Controversy specialisten. Of kom naar ons Tax Controversy seminar op 15 november. Meer informatie en aanmelden doet u hier.