Is kunst een belegging voor de Inkomstenbelasting?

Wanneer kunstobjecten in privé worden gehouden geldt als hoofdregel dat de kunstobjecten worden belast als voordeel uit sparen en beleggen (beter bekend als Box 3). De Nederlandse belastingwetgeving voorziet echter in een vrijstelling voor kunstbezit dat wordt gebruikt voor persoonlijke doeleinden. Voorwerpen van kunst en wetenschap die ter decoratie worden gebruikt in uw woning, worden derhalve vrijgesteld van Box 3-heffing. Hierdoor is het voor de belastingheffing van belang om vast te stellen of het kunstobject zich karakteriseert als decoratie of als belegging.

Een voorbeeld

Tot uw privébezit behoort een schilderij dat ooit voor € 2.000.000 is gekocht. U verkoopt dit schilderij tegen een marktprijs van € 2.500.000. Direct daarna wordt van dit geld een ander schilderij gekocht. De hoop is dat ook dit schilderij de komende jaren in waarde zal stijgen. U hebt het schilderij echter gekocht omdat u het graag thuis aan de muur wilde hebben hangen als decoratie. Kan er in deze situatie sprake zijn van een Box 3-belegging, of is het schilderij vrijgesteld? In de regel zal sprake zijn van een vrijstelling waardoor u over deze bezitting géén belasting verschuldigd bent.

De vrijstelling voor kunstobjecten

De ratio van de vrijstelling is om het kunstbezit in Nederland te stimuleren. De vrijstelling beoogt te voorkomen dat om fiscale redenen de particuliere aanschaf van kunstobjecten wordt ontmoedigd. Om met succes beroep te kunnen doen op deze vrijstelling mag de belastingplichtige het kunstobject niet hoofdzakelijk houden als belegging. Hierbij is de intentie van de belastingbetaler bepalend: wordt het kunstobject hoofdzakelijk (lees: voor 70% of meer) aangehouden als belegging, dan is het belast in box 3? Dit is uiteraard heel lastig om te bepalen. De wetgever heeft er mede daarom voor gekozen de bewijslast bij de Belastingdienst te leggen. De inspecteur moet dus aannemelijk maken dat het kunstobject voor 70% of meer als belegging wordt aangehouden. Dat is een moeilijke bewijslast.

Als het schilderij in uw woning ter decoratie aan de muur hangt, zal er in beginsel geen sprake zijn van een belegging. Dit is ook het geval als het kunstobject zonder tegenprestatie wordt uitgeleend aan bijvoorbeeld een museum. In het hierboven genoemde voorbeeld zou het schilderij dus vrijgesteld zijn van Box 3-heffing. Als u het kunstobject zou verhuren in ruil voor een geldelijke vergoeding, dan wordt het kunstobject belast in box 3.

De Staatssecretaris heeft in een (oud) besluit aangegeven dat de kunstvrijstelling niet zal gelden voor geconstrueerde situaties waarbij de kunst wordt aangehouden met het oogmerk Box 3-heffing te ontwijken

Actief aan- en verkopen van kunstobjecten

Mocht u grootschalig kunstobjecten aan- en verkopen met het oog op mogelijke verkoopwinsten, dan is uw winst potentieel belast in Box 1 in plaats van Box 3. In dat geval bent u in box 1 belasting verschuldigd over de verkoopwinst van het kunstobject tegen het progressieve (top-)tarief van 49,5%. Er kan sprake zijn van resultaat uit overige werkzaamheden of van winst uit onderneming. Is sprake van winst uit onderneming dan heeft u recht op de mkb-winstvrijstelling waardoor 14% van uw winst niet belast wordt. Daarnaast heeft u mogelijk recht op de starters- en zelfstandigenaftrek. Dit levert een vermindering (tot wel € 9.153 per jaar) van de fiscale winst op waardoor u per saldo minder belasting betaald.

Sfeerovergang van Box 3 naar Box 1

Als u een kunstverzameling begint uit liefhebberij en het wordt daarna resultaat uit overige werkzaamheden of winst uit onderneming, dan is sprake van een zogenoemde sfeerovergang van box 3 naar box 1. De sfeerovergang van Box 3 naar Box 1 vindt plaats zodra er sprake is van meer dan normaal vermogensbeheer. Dit is het geval als de belastingplichtige actief de kunstobjecten aan- en verkoopt om rendement te behalen. Als sprake is van sfeerovergang, dan mag u de kunstobjecten tegen werkelijke waarde op de balans zetten in box 1.

Privé beleggingen en kunst: wat Meijburg voor u kan betekenen

Twijfelt u over uw fiscale positie met betrekking tot de door u gehouden kunstobjecten? Heeft u bijvoorbeeld inkomsten uit beleggingen en wilt u graag advies over het voorkomen van sfeerovergang naar Box 1? KPMG Meijburg & Co heeft ruime kennis en ervaring op het gebied van estate planning, waaronder de advisering over de fiscale aspecten van kunst. Heeft u vragen, neem dan contact op met uw vaste contactpersoon of één van onze estate planning specialisten.

Ruud Hoevenaar, Tax Assistent KPMG Meijburg & Co en 
Cees Nijman, Partner KPMG Meijburg & Co