Inwerkingtreding Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidatie

Op 15 november 2023 treedt de Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidatie in werking. Met de inwerkingtreding van deze wet vindt een (tijdelijke) wijziging plaats van het Burgerlijk Wetboek, de Faillissementswet en de Wet op de economische delicten. De wetswijziging introduceert nieuwe verplichtingen voor het bestuur van een rechtspersoon die géén baten heeft en die gebruik wenst te maken van de ontbinding zonder vereffening, de zogenoemde turboliquidatie.

De nieuwe regeling is van toepassing op ontbindingen die na de inwerkingtredingsdatum plaatsvinden en geldt voorlopig voor twee jaar. De wet biedt de mogelijkheid om de werkingsduur (bij koninklijk besluit) te verlengen.

Turboliquidatie
Op grond van artikel 2:19 lid 4 van het Burgerlijk Wetboek is het mogelijk dat een rechtspersoon ophoudt te bestaan als deze op het moment van de ontbinding geen baten meer heeft. De rechtspersoon houdt - zonder dat vereffening plaats dient te vinden - op te bestaan op het moment dat het besluit tot ontbinding wordt genomen. Nadat het besluit is genomen wordt hiervan opgaaf gedaan bij het handelsregister. Er is (op dit moment nog) géén verantwoordings- en bekendmakingsplicht en er is geen verzetsmogelijkheid voor schuldeisers of gerechtigden tot het liquidatiesaldo.

Deze turboliquidatie is mede ingevoerd om lege, inactieve rechtspersonen op eenvoudige wijze te ontbinden. Een voordeel van de turboliquidatie is dat het een snelle, makkelijke en goedkope manier van ontbinding is. Anderzijds constateerde de wetgever een toenemend risico van misbruik van de turboliquidatie-procedure in de gevallen waarin de rechtspersoon ophoudt te bestaan met achterlating van schulden, aangezien door de bestuurders geen verantwoording hoeft te worden afgelegd en er tevens geen verplichting bestaat om schuldeisers te informeren over de ontbinding.

Redenen van de wetswijziging
Het doel van de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie is het vergroten van transparantie bij de ontbinding, het verbeteren van de verantwoording, het tegengaan van misbruik en het verbeteren van rechtsbescherming van schuldeisers.

Nieuwe verantwoordings- en bekendmakingsplicht
Bij de wetswijzing wordt artikel 2:19b van het Burgerlijk Wetboek geïntroduceerd, waarin staat dat de volgende documenten - binnen veertien dagen na ontbinding - moeten worden gedeponeerd bij het handelsregister:

1. een balans en een staat van baten en lasten over het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden en het voorgaande boekjaar als er op het moment van ontbinding over dat jaar nog geen jaarrekening openbaar is gemaakt;
2. een beschrijving van:
   - de oorzaak van het ontbreken van baten op het tijdstip van de ontbinding;
   - indien aan de orde, de wijze waarop de baten van de rechtspersoon te gelde zijn gemaakt en de opbrengsten zijn verdeeld; en
   - indien aan de orde, de redenen waarom een schuldeiser of schuldeisers geheel of gedeeltelijk onbetaald zijn gebleven, en
3. de jaarrekeningen over de boekjaren die vooraf zijn gegaan aan het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden, indien daarvoor een openbaarmakingsplicht bestaat waar nog niet aan is voldaan, en (indien van toepassing) de accountantsverklaring.

Onverwijld na de deponering dient het bestuur schriftelijk mededeling te doen aan de schuldeisers.

Het niet voldoen aan de verantwoordingsverplichting wordt aangemerkt als een economisch delict. Dit is niet het geval voor wat betreft het niet voldoen aan de bekendmakingsplicht.

Het bestuursverbod na turboliquidatie
De wetswijziging introduceert voorts het vernieuwde bestuursverbod in artikel 2:19c van het Burgerlijk Wetboek. Op het moment dat een rechtspersoon is opgehouden te bestaan door middel van een turboliquidatie en één of meer schuldeisers onbetaald is/zijn gebleven, kan de rechtbank op verzoek van het openbaar ministerie een bestuursverbod opleggen aan de desbetreffende bestuurder indien:

a.       de bestuurder bij de ontbinding niet heeft voldaan aan de (nieuwe) verantwoordingsverplichting; of

b.       de bestuurder doelbewust namens de rechtspersoon handelingen heeft verricht of nagelaten, waardoor één of meer schuldeisers aanmerkelijk zijn benadeeld; of

c.       in de twee daaraan voorafgaande jaren de bestuurder ten minste tweemaal eerder betrokken was bij:

1. een faillissement; of
2. een beëindiging van een rechtspersoon door turboliquidatie, waarbij één of meer schuldeisers geheel of gedeeltelijk onbetaald zijn gebleven, en hem daarvan een persoonlijk verwijt treft.

Het vernieuwde bestuursverbod beoogt malafide ontbindingen tegen te gaan en biedt de mogelijkheid om maatregelen tegen bestuurders op te leggen. Is aan een bestuurder een bestuursverbod opgelegd, dan kan deze gedurende de periode waarvoor het verbod is opgelegd (maximaal vijf jaar) niet tot bestuurder of commissaris van een rechtspersoon worden benoemd. Een benoeming dat tegen het bestuursverbod ingaat is nietig. Het bestuursverbod wordt geregistreerd bij het handelsregister.

Tot slot
Naast de (nieuwe) turboliquidatie is het voorts nog steeds mogelijk dat een rechtspersoon ophoudt te bestaan door het volgen van de normale ontbindingsprocedure of als gevolg van een juridische fusie of splitsing.

Vragen? Neem gerust contact met ons op.