Fiscaal verstandig kunst schenken

Wanneer men het heeft over een schenking aan een culturele instelling, denkt men vaak aan geld. Maar u kunt uiteraard ook een kunstvoorwerp schenken aan bijvoorbeeld een museum. De geschiedenis leert dat dergelijke schenkingen een belangrijke rol spelen binnen de Nederlandse culturele sector. Daarom stimuleert de overheid dit met verschillende fiscale faciliteiten.

Eenmalige of jaarlijkse gift
Schenken kan op verschillende manieren en afhankelijk van uw keuze betaalt de overheid mee. Eenmalige en jaarlijkse giften kunnen, indien onvoorwaardelijk gegeven, onder bepaalde voorwaarden aftrekbaar zijn. Deze giften zijn aftrekbaar wanneer deze in totaal meer bedragen dan € 60 of (als dit meer is) 1% van het verzamelinkomen. Voor de aftrekbaarheid van deze giften geldt een maximum van 10% van dat inkomen. Bovendien moeten deze giften kunnen worden bewezen met schriftelijke stukken.

Periodieke gift aan een ANBI
Ook de periodieke gift staat open voor schenken in natura. Hierbij kunt u voor de gehele gift aftrek genieten en wordt deze niet belemmerd door drempels die gelden voor de eenmalige gift. Voorwaarden voor de periodieke gift is dat tenminste vijf jaar achtereen, minimaal eenmaal per jaar een vast bedrag wordt geschonken aan een culturele instelling met een ANBI-status (de Belastingdienst kan instellingen aanwijzen als Algemeen Nut Beogende Instellingen (afgekort: ANBI) en hun begunstigers bepaalde fiscale voordelen bieden). De giften eindigen uiterlijk bij uw overlijden. Dit moet schriftelijk worden vastgelegd. In deze akte kan ook worden vastgelegd dat de schenkingen eindigen wanneer de instelling de ANBI-status verliest of failliet gaat. De hoogte van de aftrek is afhankelijk van uw inkomen (voor 2021 is een periodieke gift maximaal tegen 43% aftrekbaar aflopend tot 37,05% vanaf 2023).

Eén kunstobject periodiek schenken – hoe kan dat?

Bij schenking van één enkel voorwerp als periodieke gift gaat de eigendom daarvan dan jaarlijks in gelijke gedeelten over. Hierbij kan worden gedacht aan het schenken van een schilderij of een collectie kunstvoorwerpen. Elk jaar moet een evenredig gedeelte van het geschonken object worden overgedragen aan de goeddoelinstelling. Uiteraard moet de schenking voldoen aan de criteria van het begrip periodieke giften. Dat betekent onder meer dat de giften vast en gelijkmatig moeten zijn.

Ik hoor u denken; ik ga toch niet mijn kunstobject in vijf stukken delen? Dat is gelukkig niet nodig.

Bij schenking van één object of een collectie objecten zal daarom op het moment waarop de verplichting wordt aangegaan, een nauwkeurige verdeling over de jaren moeten worden vastgesteld aan de hand van de waarde. Een alternatief is om het kunstvoorwerp of de collectie voorwerpen te verkopen aan de instelling, waarna u als verkoper de koopsom in de vorm van periodieke giften schenkt of andersom, u schenkt eerst periodiek de bedragen waarna het museum het kunstwerk van u koopt. Hierbij is het wel raadzaam om een voorziening treffen in uw testament voor het geval u zou komen te overlijden binnen de 5-jaarsperiode. Zo voorkomt u dat de instelling niet met een schuld achterblijft.

Een schenking vermenigvuldigen: de multiplier regeling

Bovendien mag bij een schenking aan een culturele instelling vanwege de zogenaamde multiplier regeling een extra bedrag als gift in aftrek worden gebracht. De multiplier (vermenigvuldigingsfactor) bedraagt 1,25 en mag maximaal over € 5.000 aan culturele schenkingen worden toegepast. Het maximaal extra in aftrek te brengen bedrag bedraagt dus € 1.250. Voor u als schenker leidt dit tot een extra netto voordeel.

Voorbeeld van de multiplier regeling:

U verkoopt uw schilderij aan een museum voor € 20.000, het museum blijft de koopsom schuldig en dient deze schuld af te lossen in 5 jaar. U doet een periodieke gift van € 4.000 met recht op een aftrek van € 5.000 door de werking van de multiplier. Dit wordt verrekend met de jaarlijkse aflossing van € 4000.

Estate Planning en kunst: wat Meijburg voor u kan betekenen

Uiteraard is het schenken van kunst maatwerk, waarbij ook andere fiscale (neven)effecten in beschouwing moeten worden genomen. Denkt u eraan dat bij het gegeven voorbeeld van verkoop van het kunstwerk gevolgd door verrekening, dat de vordering op de culturele instelling wel in uw box 3 grondslag wordt betrokken? Dit effect doet zich niet voor bij schenken in natura.

KPMG Meijburg & Co heeft ruime kennis en ervaring op het gebied van estate planning, waaronder de advisering over de fiscale aspecten van kunst. Heeft u vragen over het schenken van kunst of over de vormgeving van uw estate planning, neem dan contact op met uw vaste contactpersoon of één van onze estate plannings specialisten.

Charlotte Zandvoort – Gerritsen, Director KPMG Meijburg & Co