COVID-19 maatregelen: Schengengebied op slot voor niet-EU-inwoners

Op 17 maart 2020 hebben de regeringsleiders van de EU besloten om reizigers van buiten de Europese Unie niet langer toe te laten tot het Schengengebied, tenzij hiervoor een noodzakelijk doel is.

Hiermee zijn de Schengenlanden akkoord gegaan met het voorstel van de Europese Commissie voor tijdelijke sluiting van de buitengrenzen, waarbij slechts toegang wordt verleend voor reizen die noodzakelijk zijn of ten behoeve van de aanvoer van voedsel en medicijnen. Het verbod geldt daarom dus niet voor vrachtwagenchauffeurs, medisch personeel en bepaalde onderzoekers.

Naast deze noodzakelijke reizen worden ook doorgelaten:

• houders van een geldig paspoort uit de EU of uit een van de Schengenlanden;
• houders van een geldig Nederlands verblijfsdocument;
• personen die beschikken over een geldig mvv-visum (machtiging tot voorlopig verblijf);
• personen die beschikken over een zogenoemde kennisgeving waarin is opgenomen dat de aanvraag voor de verblijfsvergunning is ingewilligd, worden in principe ook doorgelaten

Het inreisverbod geldt minstens dertig dagen en deze COVID-19 maatregelen EU kunnen worden verlengd als dat nodig is. De lidstaten hebben afgesproken dat de maatregel zo snel mogelijk wordt ingevoerd. Nederland heeft hieraan gevolg gegeven door vanaf 19 maart 2020, 18.00 uur de grenzen te sluiten voor burgers van buiten de EU. Inmiddels is het inreisverbod verlengd tot 1 juli 2020. De Europese Commissie onderzoekt voor welke niet EU-landen het inreisverbod daarna kan worden opgeheven.

COVID-19 maatregelen EU;
Een andere afspraak is dat lidstaten bij vertrek uit het Schengengebied ook medische controles gaan uitvoeren. Reizigers van wie het vermoeden bestaat dat zij zijn blootgesteld aan COVID‑19 of die ziektesymptomen vertonen mogen niet uitreizen.

Binnengrenzen – waarborgen van de interne markt en het vrij verkeer

Hoewel diverse Schengenlanden al over zijn gegaan tot het sluiten of bewaken van de binnengrenzen, geldt het aangekondigde verbod alleen voor de buitengrenzen. Lidstaten mogen wel tijdelijke grenscontroles invoeren, maar alleen als dit te rechtvaardigen is omwille van de volksgezondheid of interne veiligheid. Genomen maatregelen moeten bovendien proportioneel zijn. Daarnaast is het toegestaan dat lidstaten aan de grens bepaalde medische controles uitvoeren met het doel waar te nemen of iemand ziektesymptomen vertoont, maar ook om vast te kunnen stellen of iemand mogelijk blootgesteld is geweest aan COVID-19.

Voor niet-EU-onderdanen die in het bezit van een geldige verblijfsvergunning in een andere EU‑lidstaat en die op doorreis zijn naar hun woonland, geldt dat de lidstaten aan hun terugkeer moeten meewerken en dus dat zij ook doorgelaten worden.

Tevens is afgesproken dat de binnengrenzen voor grensarbeiders openblijven. Dit is vooral van belang voor diegenen die werkzaam zijn in de vitale beroepen, om ervoor te zorgen dat zij niet gehinderd worden in hun woon‑werkverkeer. Dit geldt echter ook voor alle overige beroepen.

Omdat de verwachting is dat de druk op de binnengrenzen verlicht wordt door het sluiten van de buitengrenzen, hoopt de regering niet over te moeten gaan tot het sluiten van onze grenzen met Duitsland en België. Premier Rutte benadrukt dat het voor de bevoorrading van Nederland van groot belang is dat juist de interne markt openblijft.

Naast deze maatregelen heeft het Ministerie van Buitenlandse Zaken het reisadvies voor Nederlanders aangescherpt. Op dit moment geldt code oranje voor de hele wereld, wat betekent dat reizen naar het buitenland wordt afgeraden. Onder dit advies vallen ook (auto)reizen naar bijvoorbeeld Duitsland of België.

Ook voor dit reisadvies geldt dat het niet ziet op vrachtvervoer en overig professioneel transport, omdat dit geacht wordt noodzakelijk te zijn.

Buitenlanders gestrand in Nederland

Buitenlanders die in Nederland verblijven op basis van een Schengenvisum of een verblijf in de ‘vrije termijn’ en die vanwege (vlieg)restricties niet tijdig Nederland kunnen verlaten, kunnen de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vragen om het visum of de vrije termijn te verlengen. Het is voor deze personen van belang dat zij contact opnemen met de IND om hierover afspraken te maken. Hoewel er nog geen beleid is gepubliceerd, is het de verwachting dat de IND hieraan coulant zal meewerken.

Ook voor buitenlanders van wie de verblijfsvergunning afloopt en die niet in aanmerking komen voor een reguliere verlengingsprocedure geldt dat zij contact kunnen zoeken met de IND om het rechtmatig verblijf onder deze omstandigheden te verlengen.