Brexit: a never-ending story – Part 16

Opnieuw is er een belangrijke week aangebroken in de onderhandelingen tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Deze week vinden er parallel veertig virtuele meetings plaats tussen de onderhandelaars. Tot nu toe is er nog weinig progressie geboekt. De vraag is of dit deze week wel gaat gebeuren.

De regering Johnson laat bij herhaling weten dat er geen uitstel van de transitiefase komt. Dit betekent dat de gevolgen van Brexit per 1 januari 2021 van toepassing worden. De Europese Unie daarentegen heeft aangegeven niet onwelwillend te staan tegenover een uitstel van één of twee jaar. Er zit op dit moment onvoldoende schot in de onderhandelingen en bovendien zou het effectueren van Brexit bovenop de COVID-19-recessie alleen maar extra schade toebrengen aan beide economieën, aldus de Europese Commissie.

Vooralsnog geen verlenging van transitiefase

Formeel dient uitstel vóór 1 juli 2020 te zijn geregeld. Zo is het in de ‘withdrawal agreement’ bepaald, maar zoals vaker met Brexit sluit ik niet uit dat op enig moment later in het jaar – wanneer meer tijd nodig is – alsnog wordt overeengekomen dat de transitiefase kan worden verlengd. Ook lijkt een implementatiefase, nadat een overeenkomst is gesloten, overwogen te worden om het bedrijfsleven de ruimte te geven zich voor te bereiden op de nieuwe situatie.
Echter vooralsnog moeten we er serieus rekening mee houden dat Brexit vanaf 1 januari 2021 van toepassing wordt, hetgeen inhoudt dat over zeven maanden om en nabij zeshonderd overeenkomsten niet langer van toepassing zullen zijn voor het Verenigd Koninkrijk.

Raamwerk voor de toekomstige relatie tussen EU en VK

Wat houdt de Britse regering en de Europese Commissie nu zoal bezig wanneer het over Brexit gaat?

1. de implementatie van hetgeen in de withdrawal agreement is overeengekomen (denk aan onder andere de douaneformaliteiten rondom Noord-Ierland);
2. de voorbereiding voor Brexit (denk onder andere aan de werving en opleiding van ambtenaren, het gereedmaken van de infrastructuur en het aanpassen van wetgeving);
3. het bereiken van de best mogelijke deal voor de toekomst.
    

Het gaat dus niet alleen over dat laatste, de nieuwe overeenkomst, maar ook over hetgeen al is afgesproken. Met name hierover lijkt er grote onenigheid te zijn. Wat hebben beide partijen nu met de ‘Political Declaration setting out the framework for the future relationship between the EU and the UK’ voor ogen gehad toen ze daar hun handtekening onder gezet hebben?

Rechttoe rechtaan of ambitieus vrijhandelsakkoord?

Als we luisteren naar de onderhandelaars van het Verenigd Koninkrijk, dan streven zij naar een rechttoe rechtaan vrijhandelsakkoord, vergelijkbaar met de overeenkomsten die de Europese Unie, en dus ook het Verenigd Koninkrijk als voormalig lid van de Europese Unie, met Japan en Canada is overeengekomen.
 

De Europese Unie wil echter een veel ambitieuzer vrijhandelsakkoord, waarin ook zaken als staatsteun, eerlijke concurrentie, milieu en arbeidsnormen geregeld zijn, en zij baseert zich daarbij op de political declaration. De Europese Unie is hierin erg stellig. Zonder concrete afspraken over deze elementen zal er geen vrijhandelsakkoord gesloten worden.

Multilaterale- of bilaterale overeenkomsten?

Ook ten aanzien van oorsprongsregels liggen de onderhandelaars nog ver uit elkaar. Het Verenigd Koninkrijk wenst zo veel mogelijk diagonale of multilaterale overeenkomsten te sluiten, terwijl de Europese Unie meer voorstander is van bilaterale overeenkomsten. Ik zal aan de hand van een simpel voorbeeld uitleggen wat hiermee bedoeld wordt. Ik ga er daarbij van uit dat Japan, de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk onderling met elkaar vrijhandelsakkoorden hebben gesloten.
 

In het Verenigd Koninkrijk wordt een auto geassembleerd. Hiervoor worden voor een belangrijk deel onderdelen uit Japan gebruikt.
 

Bij een bilateraal vrijhandelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie moet aan de aan hand van de toegevoegde waarde van het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie bepaald worden of de auto de Britse oorsprong heeft gekregen. Is dat zo, dan geldt een verlaagd of nultarief.
 

Bij een diagonaal of multilateraal vrijhandelsakkoord mogen de Japanse onderdelen meegerekend worden. Beide landen hebben immers ook met Japan een akkoord. De kans dat de auto de Britse oorsprong verkrijgt is dus veel groter bij een multilateraal vrijhandelsakkoord, dan bij een bilateraal vrijhandelsakkoord.
 

Nu werkt een multilateraal akkoord beide kanten op. Producten geproduceerd in de Europese Unie die naar het Verenigd Koninkrijk of Japan zouden worden geëxporteerd, zouden in dit voorbeeld sneller kwalificeren. De vraag is echter in wiens voordeel dit is. De onderhandelaars van de Europese Unie vinden vooralsnog dat een diagonaal of multilateraal handelsakkoord niet in hun voordeel werkt. Het zou ertoe kunnen leiden dat het Verenigd Koninkrijk een manufacturing hub wordt voor de Europese markt van ruim 400 miljoen inwoners. Daarmee raken we een belangrijk element van deze onderhandelingsfase. Alles wordt getoetst door beide partijen onder het mom: Is dit wel of niet in ons voordeel.

Veel veranderingen na transitiefase

Wanneer de transitiefase voorbij is zal dit hoe dan ook consequenties hebben voor de manier waarop we zaken doen met het Verenigd Koninkrijk. Veel veranderingen zullen er hoe dan ook zijn. Voor een deel zijn bedrijven daar al op voorbereid. Denk aan financial passports en het niet langer kunnen verlenen van toegang door Britse bedrijven tot de Europese markt (medicijnen, auto’s e.d.), maar ook zullen er over en weer aanpassingen moeten worden gemaakt in douaneformaliteiten en btw. Nog steeds zie ik bedrijven die hier niet of in onvoldoende mate op zijn voorbereid.
 

2020 is voor veel ondernemers geen gemakkelijk jaar. Door alle coronazorgen is de aandacht voor Brexit logischerwijs naar de achtergrond gedrongen, maar als er deze maand in de onderhandelingen onvoldoende progressie is geboekt en er geen uitstel komt, dan zal de voorbereiding voor Brexit bij veel bedrijven weer prominent op de agenda komen te staan. Brexit is ending, but the story continues…

Informatie

Meer weten over wat de gevolgen van de Brexit voor uw business kunnen zijn? Wij hebben vijf concrete producten ontwikkeld om uw organisatie hierbij te helpen. Zie de folder. Of u wenst nader advies? Neem gerust contact op met Leon Kanters of andere specialisten van het Brexit-team. Of wenst u liever dat wij geheel vrijblijvend met u contact opnemen? U kunt dan uw contactgegevens naar ons mailen via deze link.